Kunstschilder Wilm Wouters

Wilm Wouters en zijn werk door Guus Betlem Jr. November 1931 Wilm Wouters, hoewel behorende tot den kring van jonge kunstenaars, neemt hierin echter een bescheiden plaats in door zijn persoon, en door zijn werk. Dit laatste getuigt namelijk wel van grote eenvoud, ernst en wilskracht, maar is weinig opzienbarend, daar Wouters zich voornamelijk heeft toegelegd op het weergeven van stille ernstige Volendammer type, een type dat zelf ook weinig aan de weg timmert. Jarenlang heeft de schilder in Volendam gewoond, heeft hij er de bevolking bestudeerd en door en door leren kennen; iets dat in zijn werken zonder meer tot uiting komt. Terwijl nagenoeg alle schilders Volendam het komische, het op effect berekende van het karakteristieke kostuum zochten, speciaal met het oog op buitenlands bezoek, zocht Wilm Wouters de ernst, de diepen ernst in het wezen van de Volendammer, die zelf schuw is voor buitenlandse populariteit en overmatige belangstelling, en niets liever wenst dan te leven in afzondering en eenvoud. "Het is een geheel verkeerd begrip,” vertelt Wouters dat men de Volendammer beschuldigt van het zogenaamde ,.reclamemaken” voor vreemde gasten. Natuurlijk een enkeling zal zich laten meeslepen door al te gemakkelijke verdienste, maar de mensen, die Volendam gemaakt hebben tot wat het is in het oog der buitenlanders, zijn geen Volendammers! ook al weten zij in hun Volendammer kostuum, hun kracht en verdienste te vinden. Deze mensen brengen natuurlijk wel voordeel aan de neringdoenden, de hotels enzovoort, maar de bevolking, de werkelijke bevolking, zoals ik die heb bestudeerd en uitgebeeld, heeft aan het buitenlands bezoek niets, totaal niets! En het idee, dat de Volendammer speciaal voor het vreemdelingenbezoek in hun kostuum lopen -een idee dat zch in Amerika heeft vastgezet- is gewoonweg belachelijk! Wilm Wouters was aanvankelijk geen moment van plan zich als schilder te vestigen. Zijn jongenshart trok naar de zee, en drie jaar lang heeft hij dan ook gezwalkt van de ene haven naar de andere. Wel tekende Wouters in dien tijd al', maar het begrip "kunstschilder" had voor hem zo een hoge betekenis dat hij er zelfs in de verste verte niet aan dacht. Na afgekeurd te zijn voor de opleiding van stuurman, kwam Wouters in het diamantvak, en. . . hier ontplooide zijn talent als tekenaar zich op voordelige wijze ten gevolge van de grote perioden van werkloosheid, die regelmatig in het diamantvak heersen. In deze perioden dan werkte Wouters voor zichzelf, tekende, schilderde en kwam op het ideez'n werkjes te verkopen aan familie of kennissen. Hij kwam hierbij in aanraking met den heer Roland Holst, en deze raadde hem ten sterkste aan, schilderlessen te nemen en de Academie te bezoeken. Wouters volgde deze raad op en kwam op de Academie te Amsterdam, waar bij les ontving van Prof. v. d. Waay en Derkinderen. Ongeveer vier jaar werkte hij hier rustig en ernstig en ontwikkelde zich tot jong kunstenaar van wiens de leermeesters in de toekomst veel verwachten. Edoch. na het beëindiging dezer cursussen in 1914 werd Wouters opgeroepen om ons land te helpen verdedigen in geval van nood en wat begrijpelijk is, de dienstjaren zetten hem weer even hard achteruit als de lessen daarvoor hem geholpen hadden. Dit was jammer temeer daar Wouters tot nu toe slechts theoretisch doch nimmer praktisch had gewerkt. Na uit dienst te zijn gekomen deed de jonge schilder een verstandige daad en vertrok naar Volendam. Hier vormde hij zichzelf zonder enige invloed van buiten af, een invloed welke wellicht als hij in de grote stad was gebleven, onvermijdelijk zou zijn geweest. Jaren en jaren werkte hij in Volendam, zonder overhaasting, steeds verbeterende wat in zijn vorig werk minder goed had geschenen, af en toe zijn arbeid onderbrekend voor een enkele portretstudie, een losse tekening.Totdat een catastrofe in z'n particuliere leven hem enige tijd geleden wegrukte uit zijn vreedzame werkkring. Hals over kop onder de indruk van het gebeuren, vertrok Wouters naar Amsterdam, zonder enige ambitie voor zijn werk, zonder enige lust voor meerdere prestaties. Behalve een enkele vlotte tekening vervaardigd voor: het artiestenfeest van de Mij. "Rembrandt", behalve een vluchtige schets, een eenvoudig bloemstuk, maakte Wouters hier niets...wachtend op een nieuwe richting ... een nieuw idee...wachtend tot de stormen in zijn binnenste zullen zijn bedaard. Het Volendammer type behorende tot zijn beste werk is voorgoed verdwenen en zeer waarschijnlijk zal daarvoor in de plaats treden het portret! En ik twijfel er niet aan of deze kunstenaar, die steeds volkomen heeft bewezen, een waarachtig schilder te zijn, zal ook hierin slagen zoals hij de eerste maal is geslaagd in Volendam. Beschouwen we het werk van deze schilder, dan trekt onmiddellijk de aandacht het stuk "In de kerk", een olieverfschilderij. Waarin uitstekend is weergegeven de sprekende aandacht op de beide gezichten der Volendammers tijdens het volgen van de kerkdienst. De opzet van dit werk is eenvoudig maar groots, terwijl de gelaatsexpressie getuigt van een grondige bestudering van het type. Ook is dit het geval in het schilderij "Oude Volendammer boer", een enkele kop, met scherpe voegen en lijnen. Ook de devoot gevouwen handen zijn bijzonder goed en ik acht dit stuk dan ook één der beste welke Wouters maakte. Later gaat de schilder over tot meer vlak werk, waarvan "Meisje" een zeer treffend voorbeeld is. Bijna zou ik echter zeggen, dat het gelaat iets te precieus, te zorgvuldig is weergegeven en het gehele gezicht voor eenvoudig boerinnetje te zeer verzorgd is. Daartegenover staat, dat de uitdrukking der ogen, de strakke mond, en trouwens de gehele diepe ernst van het wezen zeer gelukkig zijn getroffen. Dat Wilm Wouters ook in die dagen al behalve kunstschilder al een knap tekenaar was, die een bijzondere vaardigheid bezit in het portretschilderen, bewijzen zijn zelfportret en de tekening van de schrijver M. J. Brusse. Vooral dit laatste is een zeer knap werk. Zoals gezegd, heeft Wouters de laatste tijd betrekkelijk weinig gewerkt behoudens enkele modelstudies en enige reclameaffiches (genre) heeft hij weinig voortgebracht. Het is echter te hopen, dat Wouters spoedig in de gelegenheid zal zijn, te tonen wat hij kan, na de ommekeer, die zijn leven en zijn kunst zo zeer heeft gewijzigd. Dit artikel is gepubliceerd in het blad ”Cinema en Theater” 21 november 1931

Wilm Wouters en zijn werk door Guus Betlem Jr. November 1931 Wilm Wouters, hoewel behorende tot den kring van jonge kunstenaars, neemt hierin echter een bescheiden plaats in door zijn persoon, en door zijn werk. Dit laatste getuigt namelijk wel van grote eenvoud, ernst en wilskracht, maar is weinig opzienbarend, daar Wouters zich voornamelijk heeft toegelegd op het weergeven van stille ernstige Volendammer type, een type dat zelf ook weinig aan de weg timmert. Jarenlang heeft de schilder in Volendam gewoond, heeft hij er de bevolking bestudeerd en door en door leren kennen; iets dat in zijn werken zonder meer tot uiting komt. Terwijl nagenoeg alle schilders Volendam het komische, het op effect berekende van het karakteristieke kostuum zochten, speciaal met het oog op buitenlands bezoek, zocht Wilm Wouters de ernst, de diepen ernst in het wezen van de Volendammer, die zelf schuw is voor buitenlandse populariteit en overmatige belangstelling, en niets liever wenst dan te leven in afzondering en eenvoud. "Het is een geheel verkeerd begrip,” vertelt Wouters dat men de Volendammer beschuldigt van het zogenaamde ,.reclamemaken” voor vreemde gasten. Natuurlijk een enkeling zal zich laten meeslepen door al te gemakkelijke verdienste, maar de mensen, die Volendam gemaakt hebben tot wat het is in het oog der buitenlanders, zijn geen Volendammers! ook al weten zij in hun Volendammer kostuum, hun kracht en verdienste te vinden. Deze mensen brengen natuurlijk wel voordeel aan de neringdoenden, de hotels enzovoort, maar de bevolking, de werkelijke bevolking, zoals ik die heb bestudeerd en uitgebeeld, heeft aan het buitenlands bezoek niets, totaal niets! En het idee, dat de Volendammer speciaal voor het vreemdelingenbezoek in hun kostuum lopen -een idee dat zch in Amerika heeft vastgezet- is gewoonweg belachelijk! Wilm Wouters was aanvankelijk geen moment van plan zich als schilder te vestigen. Zijn jongenshart trok naar de zee, en drie jaar lang heeft hij dan ook gezwalkt van de ene haven naar de andere. Wel tekende Wouters in dien tijd al', maar het begrip "kunstschilder" had voor hem zo een hoge betekenis dat hij er zelfs in de verste verte niet aan dacht. Na afgekeurd te zijn voor de opleiding van stuurman, kwam Wouters in het diamantvak, en. . . hier ontplooide zijn talent als tekenaar zich op voordelige wijze ten gevolge van de grote perioden van werkloosheid, die regelmatig in het diamantvak heersen. In deze perioden dan werkte Wouters voor zichzelf, tekende, schilderde en kwam op het ideez'n werkjes te verkopen aan familie of kennissen. Hij kwam hierbij in aanraking met den heer Roland Holst, en deze raadde hem ten sterkste aan, schilderlessen te nemen en de Academie te bezoeken. Wouters volgde deze raad op en kwam op de Academie te Amsterdam, waar bij les ontving van Prof. v. d. Waay en Derkinderen. Ongeveer vier jaar werkte hij hier rustig en ernstig en ontwikkelde zich tot jong kunstenaar van wiens de leermeesters in de toekomst veel verwachten. Edoch. na het beëindiging dezer cursussen in 1914 werd Wouters opgeroepen om ons land te helpen verdedigen in geval van nood en wat begrijpelijk is, de dienstjaren zetten hem weer even hard achteruit als de lessen daarvoor hem geholpen hadden. Dit was jammer temeer daar Wouters tot nu toe slechts theoretisch doch nimmer praktisch had gewerkt. Na uit dienst te zijn gekomen deed de jonge schilder een verstandige daad en vertrok naar Volendam. Hier vormde hij zichzelf zonder enige invloed van buiten af, een invloed welke wellicht als hij in de grote stad was gebleven, onvermijdelijk zou zijn geweest. Jaren en jaren werkte hij in Volendam, zonder overhaasting, steeds verbeterende wat in zijn vorig werk minder goed had geschenen, af en toe zijn arbeid onderbrekend voor een enkele portretstudie, een losse tekening.Totdat een catastrofe in z'n particuliere leven hem enige tijd geleden wegrukte uit zijn vreedzame werkkring. Hals over kop onder de indruk van het gebeuren, vertrok Wouters naar Amsterdam, zonder enige ambitie voor zijn werk, zonder enige lust voor meerdere prestaties. Behalve een enkele vlotte tekening vervaardigd voor: het artiestenfeest van de Mij. "Rembrandt", behalve een vluchtige schets, een eenvoudig bloemstuk, maakte Wouters hier niets...wachtend op een nieuwe richting ... een nieuw idee...wachtend tot de stormen in zijn binnenste zullen zijn bedaard. Het Volendammer type behorende tot zijn beste werk is voorgoed verdwenen en zeer waarschijnlijk zal daarvoor in de plaats treden het portret! En ik twijfel er niet aan of deze kunstenaar, die steeds volkomen heeft bewezen, een waarachtig schilder te zijn, zal ook hierin slagen zoals hij de eerste maal is geslaagd in Volendam. Beschouwen we het werk van deze schilder, dan trekt onmiddellijk de aandacht het stuk "In de kerk", een olieverfschilderij. Waarin uitstekend is weergegeven de sprekende aandacht op de beide gezichten der Volendammers tijdens het volgen van de kerkdienst. De opzet van dit werk is eenvoudig maar groots, terwijl de gelaatsexpressie getuigt van een grondige bestudering van het type. Ook is dit het geval in het schilderij "Oude Volendammer boer", een enkele kop, met scherpe voegen en lijnen. Ook de devoot gevouwen handen zijn bijzonder goed en ik acht dit stuk dan ook één der beste welke Wouters maakte. Later gaat de schilder over tot meer vlak werk, waarvan "Meisje" een zeer treffend voorbeeld is. Bijna zou ik echter zeggen, dat het gelaat iets te precieus, te zorgvuldig is weergegeven en het gehele gezicht voor eenvoudig boerinnetje te zeer verzorgd is. Daartegenover staat, dat de uitdrukking der ogen, de strakke mond, en trouwens de gehele diepe ernst van het wezen zeer gelukkig zijn getroffen. Dat Wilm Wouters ook in die dagen al behalve kunstschilder al een knap tekenaar was, die een bijzondere vaardigheid bezit in het portretschilderen, bewijzen zijn zelfportret en de tekening van de schrijver M. J. Brusse. Vooral dit laatste is een zeer knap werk. Zoals gezegd, heeft Wouters de laatste tijd betrekkelijk weinig gewerkt behoudens enkele modelstudies en enige reclameaffiches (genre) heeft hij weinig voortgebracht. Het is echter te hopen, dat Wouters spoedig in de gelegenheid zal zijn, te tonen wat hij kan, na de ommekeer, die zijn leven en zijn kunst zo zeer heeft gewijzigd. Dit artikel is gepubliceerd in het blad ”Cinema en Theater” 21 november 1931